Fenix, het nieuwe kunstmuseum over migratie in Rotterdam, heeft een tot nu toe onbekend portret van Desiderius Erasmus verworven. Het kleine paneel (18 x 14 cm) van de grote Nederlandse humanist, theoloog en filosoof is geschilderd in het atelier van Hans Holbein de Jonge en dook eind 2022 op bij een veiling van Christie’s in Londen. Het schilderij wordt één van de topstukken van Fenix en is voor het eerst te zien op 16 mei wanneer het museum zijn deuren opent voor het publiek.
Wereldburger
“Ik ben een wereldburger, overal thuis, of liever, een vreemdeling voor allen”, schreef Erasmus (1466-1536) aan zijn collega-theoloog Zwingli. En dat bewees Erasmus door als een heuse Europeaan zijn hele leven over het gehele continent te reizen: van Rotterdam en Deventer naar Parijs, Leuven, Londen, Lyon, door Italië, langs Turijn, Perugia, Florence, Bologna, Rome en Napels. De laatste jaren van zijn leven verbleef hij veel in Bazel, waar hij ook zou overlijden. In die Zwitserse stad heeft Erasmus waarschijnlijk Hans Holbein de Jonge (1497/98-1543) ontmoet, de schilder die hem meermaals zou portretteren.
“Ik ben een wereldburger, overal thuis, of liever, een vreemdeling voor allen”, schreef Erasmus (1466-1536) aan zijn collega-theoloog Zwingli. En dat bewees Erasmus door als een heuse Europeaan zijn hele leven over het gehele continent te reizen: van Rotterdam en Deventer naar Parijs, Leuven, Londen, Lyon, door Italië, langs Turijn, Perugia, Florence, Bologna, Rome en Napels. De laatste jaren van zijn leven verbleef hij veel in Bazel, waar hij ook zou overlijden. In die Zwitserse stad heeft Erasmus waarschijnlijk Hans Holbein de Jonge (1497/98-1543) ontmoet, de schilder die hem meermaals zou portretteren.
Onbekend werk
In 1523 schilderde Holbein de Rotterdamse humanist in drie portretten, die zich tegenwoordig bevinden in de collecties van het Louvre, de National Gallery in Londen en het Kunstmuseum Basel. Omstreeks 1530 ontstond in Holbeins atelier een tweede groep portretten, op iets kleiner formaat. Het was uit deze serie dat in Londen een onbekend exemplaar op de veiling opdook. Fenix liet technisch onderzoek uitvoeren in het atelier van het Mauritshuis en vroeg verschillende kenners, waaronder de Holbein-expert Dr. Bodo Brinkmann, conservator van Kunstmuseum Basel, naar het kunstwerk te kijken. De experts bevestigden allen zowel de datering als de maker van het paneel.
In 1523 schilderde Holbein de Rotterdamse humanist in drie portretten, die zich tegenwoordig bevinden in de collecties van het Louvre, de National Gallery in Londen en het Kunstmuseum Basel. Omstreeks 1530 ontstond in Holbeins atelier een tweede groep portretten, op iets kleiner formaat. Het was uit deze serie dat in Londen een onbekend exemplaar op de veiling opdook. Fenix liet technisch onderzoek uitvoeren in het atelier van het Mauritshuis en vroeg verschillende kenners, waaronder de Holbein-expert Dr. Bodo Brinkmann, conservator van Kunstmuseum Basel, naar het kunstwerk te kijken. De experts bevestigden allen zowel de datering als de maker van het paneel.
Het schilderij is afkomstig uit een privécollectie van een Nederlandse familie, die het schilderij sinds einde van de 19de eeuw in bezit had. In het Nederlands museaal kunstbezit beschikt alleen het Mauritshuis over twee onomstreden werken van Hans Holbein de Jonge. Daar komt met het portret van Erasmus nu dus een derde exemplaar bij. Zowel het Rijksmuseum als het Mauritshuis beschikken over Erasmusportretten die in het verleden aan Holbein waren toegeschreven. Museum Boijmans Van Beuningen beschikt sinds 2013 over een klein Erasmusportret van de hand van Lucas Cranach dat geïnspireerd is op Holbein.
Anne Kremers, directeur Fenix: ”Erasmus is de beroemdste Rotterdammer en de migrant bij uitstek. Als de celebrity wetenschapper van zijn tijd reist hij heel Europa door. Bij zijn motto ‘heel de wereld is mijn vaderland’ stelt Fenix de vraag: geldt dat ook voor jou?”
Erasmus
Desiderius Erasmus Roterodamus was de celebrity wetenschapper van zijn tijd. Beroemd vanwege zijn filosofische en theologische publicaties die razendsnel en wijdverspreid gelezen werden. Ondanks dat Erasmus vond dat het geschreven woord superieur was aan het beeld, hing zijn portret in studeerkamers en vorstenverblijven door heel Europa. Als geen ander beheerste hij in beeld en tekst het medialandschap van toen. Zijn netwerk onderhield hij ondertussen met een onvoorstelbaar groot aantal brieven waarvan meer dan drieduizend bewaard zijn gebleven.
Desiderius Erasmus Roterodamus was de celebrity wetenschapper van zijn tijd. Beroemd vanwege zijn filosofische en theologische publicaties die razendsnel en wijdverspreid gelezen werden. Ondanks dat Erasmus vond dat het geschreven woord superieur was aan het beeld, hing zijn portret in studeerkamers en vorstenverblijven door heel Europa. Als geen ander beheerste hij in beeld en tekst het medialandschap van toen. Zijn netwerk onderhield hij ondertussen met een onvoorstelbaar groot aantal brieven waarvan meer dan drieduizend bewaard zijn gebleven.
Holbein
Net als Erasmus reisde Hans Holbein de Jonge (1497/98-1543) door Europa en bouwde hij een glanzende carrière op, die zou eindigen aan het hof van de Engelse koning Henry VIII. Daar schilderde hij, naast Henry zelf, twee vrouwen van de koning (Jane Seymour en Anna van Kleef) en verschillende hovelingen. Holbein wordt beschouwd als één van de grootste portretschilders van de 16de eeuw en zijn beperkte oeuvre is verdeeld over de grote museumcollecties in de wereld.
Net als Erasmus reisde Hans Holbein de Jonge (1497/98-1543) door Europa en bouwde hij een glanzende carrière op, die zou eindigen aan het hof van de Engelse koning Henry VIII. Daar schilderde hij, naast Henry zelf, twee vrouwen van de koning (Jane Seymour en Anna van Kleef) en verschillende hovelingen. Holbein wordt beschouwd als één van de grootste portretschilders van de 16de eeuw en zijn beperkte oeuvre is verdeeld over de grote museumcollecties in de wereld.
Over Fenix
Fenix is het nieuwe kunstmuseum over migratie en vanaf 16 mei open voor publiek. Het is gevestigd in een gerestaureerde monumentale loods uit 1923 die staat op dé kades van vertrek en aankomst in de stad Rotterdam. Kades waar voor miljoenen mensen een nieuw leven begon. Op weg naar de Verenigde Staten of Canada of aangekomen vanuit China, Kaapverdië en Griekenland. Op deze plek geeft Fenix ruimte aan meer dan honderd kunstenaars, afkomstig uit alle continenten. Zij laten zien dat migratie tijdloos en universeel is.
Fenix is het nieuwe kunstmuseum over migratie en vanaf 16 mei open voor publiek. Het is gevestigd in een gerestaureerde monumentale loods uit 1923 die staat op dé kades van vertrek en aankomst in de stad Rotterdam. Kades waar voor miljoenen mensen een nieuw leven begon. Op weg naar de Verenigde Staten of Canada of aangekomen vanuit China, Kaapverdië en Griekenland. Op deze plek geeft Fenix ruimte aan meer dan honderd kunstenaars, afkomstig uit alle continenten. Zij laten zien dat migratie tijdloos en universeel is.
Naast de internationale kunstcollectie is straks een kofferdoolhof van tweeduizend door particulieren gedoneerde koffers te zien. Op de begane grond komt Plein: een overdekt stadsplein van 2000 vierkante meter waar Rotterdammers samen met Fenix programma maken. Het grootste kunstwerk en de blikvanger van Fenix is de Tornado. Een dubbel gedraaide trap in het hart van het gebouw. De trap komt uit op een panoramadak en is ontworpen door het Chinese MAD Architects. Met Fenix is MAD het eerste Chinese architectenbureau dat een museumgebouw in Europa opent.
Bron: Via persbericht van Fenix